Podajemy fachowe informacje w przypadku częstych zagrożeń latem.
Magdalena Jankowska o tegorocznym sezonie letnim 4.08.2016:
Informacje podajemy dzięki życzliwości Kociewskiego Centrum Zdrowia w Starogardzie Gd.
Jakie są objawy zatrucia grzybami?
Magdalena Jankowska o zatruciu grzybami 4.08.2016:
Zatrucie grzybami może uwidocznić się od kilku minut do kilkunastu godzin od momentu zjedzenia trującego grzyba. Natomiast najniebezpieczniejsze zatrucia mają najdłuższy okres utajenia.
Do najpowszechniejszych objawów owego zatrucia należą:
Zanim przybędzie lekarz:
Ø Zaleca się wypróżnić żołądek poprzez wywołanie wymiotów
Ø Należy zabezpieczyć wymiociny oraz resztki potrawy grzybowej, ewentualnie obierzyny z grzybów (celem diagnostyki laboratoryjnej)
Jakie konsekwencje zdrowotne może powodować zatrucie grzybami?
W zależności od gatunku spożytych grzybów mogą wystąpić:
- uszkodzenia wątroby, nerek i innych narządów miąższowych,
- zaburzenia układu nerwowego,
- zaburzenia żołądkowo – jelitowe.
Kto absolutnie nie powinien jeść grzybów? Dlaczego?
Potraw z grzybów nie powinno się podawać dzieciom do lat siedmiu. To one są najbardziej narażone na zatrucia. Wśród najmłodszych jest najwięcej ofiar śmiertelnych. Grzybów nie powinni też jeść chorzy na nerki, żołądek i jelita. Należy unikać ich jedzenia przed snem. Jeśli spożywane są potrawy z grzybami, nie należy pić alkoholu. Ścina on w żołądku białko, które staje się odporne na działanie soków trawiennych, przez co jeszcze trudniej strawić grzyby.
dzie się zgłosić w przypadku podejrzenia zatrucia grzybami?
Jeśli po spożyciu grzybów dojdzie do pojawienia się niepokojących objawów klinicznych pod postacią np. nudności, wymiotów, bólów brzucha itd. należy udać się do najbliższej Izby Przyjęć Szpitala lub Szpitalnego Oddziału Ratunkowego.
1. Nie bagatelizuj objawów klinicznych jeśli pojawiły się one po spożyciu grzybów (potrawy grzybowej jedzonej nawet kilka dni wcześniej).
2. Nie czekaj na samowyleczenie! Pamiętaj, że przy zatruciu muchomorem sromotnikowym występuje nawet faza „pozornej poprawy” .
3. Podaj lekarzowi jak najbardziej dokładne dane na temat zbieranych grzybów, w tym m.in.:
• Przynależność gatunkową. Jakie grzyby wchodziły w skład potrawy, która mogła spowodować intoksykację (jeden, kilka rodzajów grzybów, rurkowe, blaszkowe).
• Sposób przygotowania potrawy grzybowej oraz typ użytych składników tj. jakie grzyby były używane (świeże, suszone, przetwory). Jak przygotowywano potrawę (grzyby duszone, smażone; wstępnie obgotowywane i wywar odrzucony).
• Ilość spożytej potrawy. Ilość spożytego grzyba ma szczególnie znaczenie w przypadku zatruć muchomorem sromotnikowym (dawka trucizny w przeliczeniu ma masę ciała). Między innymi z tego względu zatrucia muchomorem sromotnikowym u dzieci mają znacznie cięższy przebieg niż u osób dorosłych.
• Liczbę osób spożywających potrawę w stosunku do liczby zachorowań.
• Czas do chwili wystąpienia pierwszych objawów. Należy pamiętać, że wczesne wystąpienie objawów klinicznych nie pozwala na wykluczenie zatrucia muchomorem sromotnikowym. Zdarza się bowiem, że przygotowane potrawy mogą zawierać kilka gatunków grzybów trujących o różnym okresie inkubacji.
• Czas do chwili zgłoszenia się do lekarza.
• Pochodzenie grzybów: zbiór na własny użytek, zakupione jako świeże, przetwory.
Pamiętaj!
Objawy żołądkowe jelitowe nie zawsze świadczą o tym, że grzyby były trujące. Mogą się pojawić także z tego powodu, że:
1. Grzyby są ciężkostrawne.
2. Grzyby w śmietanie, na oleju itd. mogą powodować ataki np. kamicy żółciowej.
3. Osoby pozbawione enzymu trehalazy (trawiącej trehalozę grzybów) mogą cierpieć na biegunki po spożyciu grzybów.
4. Osoby rozpoznające grzyby na podstawie obecności w nich robaków trują się często ich metabolitami
5. Zbyt długie i nieprawidłowe przechowywanie grzybów/potrawy grzybowej może powodować objawy żołądkowo-jelitowe pomimo stosowania wyłącznie grzybów jadalnych.
6. Produkty spożywane wraz z grzybami mogą stać się przyczyną objawów żołądkowo-jelitowych.
Użądlenia
Alergia oznacza występowanie objawów choroby po kontakcie z bardzo małą ilością danej substancji, na którą nie reagują osoby nieuczulone. Alergia na jad owadów oznacza nadmierną, z reguły gwałtownie przebiegającą (miejscową lub ogólną) reakcję po użądleniu owada. Szczególnie gwałtowny zagrażający życiu przebieg reakcji alergicznej nazywamy anafilaksją.
Ukąszenie przez owady błonkoskrzydłe, czyli pszczoły, trzmiele, osy i szerszenie zwykle nie niesie za sobą poważnych zdrowotnych komplikacji. Nie wszystkie osoby reagują uczuleniem. To, czy u danej osoby wytępią objawy uczulenia, zależy od obecności w organizmie przeciwdziała dla składników tej substancji, czyli alergenów.
Objawy u osób nieuczulonych:
U osób nieuczulonych na jad, użądlenie jednego owada nie wywołuje żadnej znacznej reakcji. Typową reakcją jest miejscowy obrzęk i rumień, któremu towarzyszy ból i uczucie rozpierania. Objawy te nie mają dużego nasilenia (tzn. średnica obrzęku jest mniejsza niż 10 cm i utrzymuje się krócej niż 24 godziny). Reakcja miejscowa może ulec przedłużeniu wskutek wprowadzenia przez owada bakterii do skóry, powodując wtórne zakażenie.
Objawy u osób uczulonych:
U osoby uczulonej wystarczy użądlenie jednego owada, aby wywołać objawy choroby, niekiedy ciężkie i zagrażające życiu. Najczęściej przejawia się to poprzez dużą reakcję miejscową – bolesność, zaczerwienienie i obrzęk o średnicy powyżej 10 cm, trwający dłużej niż 24 godziny w miejscu użądlenia. Zwykle są to reakcje o stosunkowo łagodnym przebiegu, jeśli dotyczą one kończyn. Natomiast jeżeli użądlenie nastąpiło w okolicach szyi, głowy, a zwłaszcza wnętrza jamy ustnej i języka lub jeżeli doszło do połknięcia owada – taka sytuacja może zagrażać życiu. Reakcja miejscowa tkanek może doprowadzić do obrzęku gardła lub krtani i zablokować przepływ powietrza w konsekwencji doprowadzić do uduszenia i śmierci. W takim przypadku konieczny jest szybki transport chorego do szpitala.
Udzielenie pomocy lekarskiej jest również konieczne w rzadkich przypadkach wystąpienia reakcji anafilaktycznej, która objawia się zawrotami głowy, nudnościami, dusznością, zamroczeniem i utratą przytomności, a w końcu wstrząsem i w przypadku nie udzielenia pomocy – zgonem. Należy pamiętać, że
ryzyko wystąpienia tejże reakcji jest wyższe u dorosłych, zwłaszcza u tych u których występują choroby układu oddechowego i krążenia.
Klasyfikacja reakcji ogólnoustrojowych po użądleniu przez owady (klasyfikacja wg L. H. Müellera)
§ Stopień I – uogólniona pokrzywka, świąd skóry, osłabienie lub niepokój
§ Stopień II – jakikolwiek z wyżej wymienionych objawów i co najmniej 2 z następujących: obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, zawroty głowy,
§ Stopień III – jakikolwiek z wyżej wymienionych objawów i co najmniej 2 z następujących: duszność, świszczący wydech, stridor, zaburzenia mowy, chrypka, osłabienie, splątanie, lek przed śmiercią.
§ Stopień IV – jakikolwiek z wyżej wymienionych objawów i co najmniej 2 z następujących: spadek ciśnienia tętniczego krwi, zapaść, utrata przytomności, nietrzymanie moczu i stolca, sinica.
Co robić w przypadku użądlenia?
W przypadku użądlenia przez pszczołę należy usunąć żądło (np. pensetą, jałową igłą). Osy i szerszenie nie pozostawiają żądła. Nie należy żądła pszczoły brać w palce, ponieważ wyciśnięciu ulegnie wówczas jad pozostawiony w zgniecionym przez nas mieszku. Można spróbować zmniejszyć ból stosując miejscowo okład z lodu. Obrzęk, rumień świąd można złagodzić farmakologicznie poprzez miejscowe stosowanie żelów z grupy leków przeciwhistaminowych lub dostępnych na receptę kortykosteroidów.
Przedłużająca się miejscowa reakcja i dołączenie się objawów ogólnych (świądu, obrzęku śluzówek) wymaga leczenia farmakologicznego w szpitalu. Ponadto osoby u których wystąpiły poważne objawy po użądleniu narażone są na wystąpienie podobnej reakcji w przyszłości. Powinny one w porozumieniu z lekarzem zaopatrzyć się w specjalny pakiet leków (adrenalinę w strzykawce, leki antyhistaminowe w tabletach) i użyć ich w razie użądlenia.
Jak unikać użądlenia?
Pamiętajmy, by nie zbliżać się do gniazd owadów, nie jedzmy na otwartej przestrzeni rzeczy słodkich, unikajmy chodzenia na boso i przebywania w pobliżu skupisk roślin miododajnych. Usuwanie gniazd (np. szerszeni) zostawmy specjalistom. Największa aktywność pszczół ma miejsce od połowy lipca do końca sierpnia, a w przypadku bardziej agresywnych od nich os – od końca lipca do pierwszej dekady września. Poważne reakcje alergiczne stanowią niewielki odsetek wszystkich następstw użądleń. Zachowajmy jednak zdrowy rozsądek w przypadku kontaktu z owadami.
Co zrobić w przypadku ukąszenia przez żmiję zygzakowatą?
Mimo, że ukąszenie przez żmiję zygzakowatą nie stanowi większego zagrożenia dla osób dorosłych, niemniej jednak należy podjąć specjalne środki ostrożności, szczególnie w przypadku dzieci, osób starszych i osób z alergią.
Szpitalny Oddział Ratunkowy w Starogardzie Gdańskim dysponuje antytoksyną jadu żmii zygzakowatej. Podkreślić jednak należy, że nie jest postępowaniem standardowym podawanie surowicy każdej pokąsanej osobie – decyzja o jej podaniu zależy od stanu klinicznego pacjenta.
Kwalifikację do podania surowicy oraz leczenie przeprowadzają specjaliści zajmujący się problematyką zatruć – w naszym regionie – Pomorskie Centrum Toksykologii w Gdańsku działające jako oddział szpitalny i czynne jest przez całą dobę. Oczywiście każdy przypadek ukąszenia przez żmiję powinien być zaopatrzony w najbliższym SOR – ze.
Zanim jednak pacjent trafi do szpitala powinien podjąć następujące działania:
- Oddalić się od miejsca gdzie nastąpił wypadek, aby uniknąć kolejnego ukąszenia
- Zachować spokój
- Starać się nie wykonywać czynności wymagających wysiłku np. nie biegać. To spowolni rozprzestrzenianie się jadu.
- Usunąć biżuterię i inne elementy ubioru z ugryzionej kończyny (głównie pierścionki na palcach)
- Nie tamować krwawienia! Nie odsysać jadu! Nie nacinać! Nie masować! Można delikatnie oczyścić ukąszone miejsce wilgotnym gazikiem
- Unieruchomić ukąszoną kończynę. Utrzymywać ją w miarę możliwości poniżej poziomu serca
- Jak najszybciej znaleźć specjalistyczną pomoc medyczną w celu poddania się kontroli lub podania surowicy. Zaleca się wezwanie pogotowia, pomoc rodziny lub każdej innej osoby mogącej przetransportować ukoszoną osobą do szpitala. W razie braku pomocy, sam spokojnie udaj się do najbliższej placówki medycznej
- Jeśli nie jesteś poszkodowanym lecz udzielasz pierwszej pomocy pamiętaj, aby w pierwszej kolejności zająć się przywracaniem ewentualnego upośledzenia funkcji życiowych, pozostawiając kwestie rany po ukąszeniu na drugim planie
- Po ukąszeniu w żadnym wypadku nie wolno spożywać alkoholu ani narkotyków!
Upały
1.Jakie zagrożenia mogą czekać na mieszkańców podczas upałów? Czy są jakieś objawy na które powinniśmy szczególnie zwrócić uwagę?
Zagrożenia związane z upałami to przede wszystkim: porażenia słoneczne, słoneczne oparzenia skóry, odwodnienie, zaburzenia ze strony układu sercowo – naczyniowego szczególnie u osób obciążonych chorobami układu sercowo – naczyniowego.
2.Czy jest jakaś grupa osób, która powinna szczególnie zadbać o swoje zdrowie podczas tych dni?
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, które są obciążone chorobami układu sercowo – naczyniowego, chorzy po zawale serca, z niewydolnością wieńcową, z przewlekłą niewydolnością krążenia, chorzy po udarze mózgu, jak także osoby starsze, dzieci oraz osoby pracujące na wolnym powietrzu.
Na upały źle reagują także osoby, które biorą środki moczopędne. Lekarstwa te dodatkowo stwarzają ryzyko odwodnienia. Warto więc dodatkowo przyjmować preparaty zawierające sole mineralne, ale tylko za zgodą lekarza.
Kobiety w ciąży oraz osoby mające żylaki mogą także odczuwać negatywne konsekwencje upałów, podczas których mogą puchnąć nogi, bowiem ciepło nasila problemy z krążeniem.
W tym miejscu chciałbym także zaznaczyć, iż istotnym jest (nie tylko w czasie występowania upałów), aby każdy miał przy sobie dane kontaktowe do osób, które należy powiadomić w razie pogorszenia stanu zdrowia bądź konieczności udzielenia pomocy w placówce medycznej.
3. Czy jest jakiś najlepszy sposób na ochronę przed upałami oraz jego skutkami?
Rozsądnym sposobem na zminimalizowanie konsekwencji nadmiernych upałów, szczególnie u osób obciążonych chorobami układu sercowo – naczyniowego, jest unikanie (w miarę możliwości) przebywania na powietrzu w czasie największego natężenia nasłonecznienia.
W czasie upałów należy nosić przewiewne, lekkie, jasne ubrania (np. lniane, bawełniane). Koniecznie także powinno się chronić głowę, oczy oraz używać kremów z filtrem UV.
Poleca się zmodyfikowanie diety na lekkostrawną, środziemnomorską oraz przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.
4.Jaką ilość wody powinniśmy wypijać podczas gorących dni? Czy mogą to być także napoje słodkie?
Standardowo dzienne spożycie płynów powinno wynosić 1,5 – 2 litrów, najlepiej wody mineralnej niegazowanej. W czasie upałów należy przyjąć co najmniej 2 – 3 litry płynów. Wychodząc z domu warto mieć przy sumie małą butelkę wody. Lepiej unikać słodkich napojów.
W czasie upałów zrezygnuj z alkoholu (może spowodować nagłe obniżenie ciśnienia, co skutkuje omdleniami i zasłabnięciem) i napojów z kofeiną (coli, kawy).
5. Czy ochładzanie się poprzez jedzenie lodów oraz napojów z lodówki jest dobrym sposobem na radzenie sobie z letnimi upałami?
Unikajmy skrajnej różnicy temperatur (różnica powinna wynosi od 5 do 8°C). Skok do zimnej wody prosto z leżaka może grozić szokiem termicznym, wejście z podwórka do mocno klimatyzowanego pomieszczenia – przeziębieniem, a picie lodowatych napojów – infekcją dróg oddechowych. Korzystajmy natomiast z orzeźwiających (nie lodowatych) kąpieli.
